Historia jednego kamienia, czyli jak 7 czerwca 1925 roku rozpoczęła się nowa era leczenia nowotworów!
Dokładnie sto lat temu, 7 czerwca 1925 roku, w Warszawie przy ulicy Wawelskiej oficjalnie rozpoczęła się budowa Instytutu Radowego. Na uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego i kamienia węgielnego przyjechała z Paryża jego inicjatorka, współtwórczyni i patronka – Maria Skłodowska-Curie. O randze wydarzenia świadczył udział Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego, Premiera, Marszałków, władz stolicy, a także przedstawicieli świata nauki, polityki i kultury oraz tłumnie zebranych mieszkańców Warszawy.
Przyjazd Marii Skłodowskiej-Curie budził ogromne zainteresowanie. Delegacje i tłumy warszawiaków witały uczoną na dworcu, a sale wykładowe na Uniwersytecie Warszawskim i w nowo otwartym Instytucie Francuskim, gdzie wygłaszała odczyty, pękały w szwach. Jednak kulminacją wizyty było przypieczętowanie starań o realizację jej największego marzenia – budowy Instytutu Radowego w Warszawie.
Uroczysty dzień rozpoczął się sesją w Ratuszu przy Placu Teatralnym, która – jak donosiła prasa – miała bardziej serdeczny niż oficjalny charakter. Podkreślano wybitne osiągnięcia uczonej oraz doniosłość przedsięwzięcia, które miało zapoczątkować nową erę w leczeniu nowotworów. Marii wręczono dyplom honorowego obywatela Warszawy, a następnie odczytano akt erekcyjny, w którym zapisano m.in.:
„Wolą Społeczeństwa powołany jest Instytut ten nie tylko do badań samodzielnych i krzewienia w Polsce nauki o ciałach promieniotwórczych, ale i do walki z rakiem – jedną z najcięższych chorób, będących klęską całej Ludzkości. Powstaje ten Instytut z ofiar i wysiłków Ogółu Polskiego, jako Dar Narodowy dla Wielkiej Uczonej.”
Nie były to słowa bez pokrycia. Wysiłki na rzecz utworzenia Instytutu połączyły obywateli ze wszystkich warstw społecznych – środki finansowe pochodziły od prywatnych darczyńców i instytucji, a symbolicznych znaczków-cegiełek sprzedano aż półtora miliona.
Z Placu Teatralnego goście przejechali specjalnie podstawionymi tramwajami na teren przyszłego Instytutu. W słońcu czekały już tłumy mieszkańców, a podium ozdobiono roślinnymi girlandami. Prezydent Stanisław Wojciechowski położył pierwszą symboliczną cegłę, a chwilę później Maria Skłodowska-Curie wmurowała kamień węgielny. Akt erekcyjny wraz z gazetami i monetami został umieszczony w metalowej puszce i zamurowany. Towarzyszyły temu występy chóru akademickiego i orkiestry wojskowej. Prasa podkreślała atmosferę święta, którą uchwycono także na zdjęciach – widać na nich tłumy warszawiaków w odświętnych strojach.
Najważniejsi goście udali się później do Belwederu na śniadanie wydane przez Prezydenta Wojciechowskiego, a dzień zakończył uroczysty bankiet w Ratuszu. Warto dodać, że Marii towarzyszyło jej rodzeństwo – dr Józef Skłodowski i dr Bronisława Dłuska – od początku zaangażowani w powstanie Instytutu.
Siedem lat później, 29 maja 1932 roku, Maria Skłodowska-Curie po raz ostatni odwiedziła Polskę i wzięła udział w uroczystym otwarciu Instytutu Radowego jej imienia.
Więcej o historii naszego Instytutu można przeczytać w artykułach w czasopiśmie Nowotwory:
https://journals.viamedica.pl/biuletyn_pto/article/view/76023/55575
https://journals.viamedica.pl/biuletyn_pto/article/view/90200/66838