Profilaktyka odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu chorobom nowotworowym. Regularne badania przesiewowe pozwalają wykryć zmiany chorobowe na wczesnym etapie, kiedy leczenie jest najbardziej skuteczne i daje szansę na pełne wyleczenie. Dzięki nim możliwe jest szybkie podjęcie odpowiednich działań i znaczne zwiększenie szans na długie, zdrowe życie.
Kobiety w wieku 25–64 lat w ramach nowego schemat Programu profilaktyki raka szyjki macicy mogą skorzystać z bezpłatnego badania molekularnego HPV HR, które umożliwia wykrycie onkogennych typów wirusa HPV.
W przypadku stwierdzenia obecności wirusa, kolejnym krokiem jest wykonanie cytologii na podłożu płynnym (LBC). Co istotne – nie ma potrzeby ponownego pobierania wymazu, ponieważ wykorzystuje się materiał z tego samego pobrania. Zakres oraz częstotliwość badań zależą od wyników testów. Przy prawidłowych wynikach zaleca się powtarzanie badania co 5 lat.
W ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy dostępne jest nadal bezpłatne badanie cytologiczne, które zaleca się wykonywać co trzy lata.
Decyzję o wyborze schematu badań w Programie podejmuje kobieta.
W NIO-PIB zapraszamy na bezpłatny przesiewowy test molekularny HPV HR z uzupełniającą (w przypadku dodatniego wyniku testu) cytologią na podłożu płynnym. Badania te cechuje dużo wyższa czułość w wykrywaniu stanów przedrakowych i raka szyjki macicy niż w przypadku cytologii.
Dla kobiet w wieku od 45 do 74 lat dostępna jest także mammografia – badanie w kierunku raka piersi, które powinno być przeprowadzane co dwa lata w ramach programu profilaktycznego.
Zarówno kobiety, jak i mężczyźni w wieku od 50 do 65 lat mogą skorzystać z kolonoskopii przesiewowej – badania pozwalającego wykryć raka jelita grubego na wczesnym etapie. W przypadku braku czynników ryzyka badanie to należy wykonywać co 10 lat.
Warto wiedzieć, że jeśli w najbliższej rodzinie (rodzic, rodzeństwo lub dziecko) zdiagnozowano raka jelita grubego, kolonoskopię można przeprowadzić wcześniej – już po ukończeniu 40. roku życia.
Osoby, u których w rodzinie (krewni I i II stopnia) występowały przypadki zachorowań na nowotwory, mogą mieć zwiększone ryzyko dziedziczne. W takich przypadkach przysługują dodatkowe badania i konsultacje genetyczne w ramach programów opieki nad rodzinami obciążonymi genetycznie zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka piersi, jajnika, jelita grubego lub trzonu macicy.
Pierwszym krokiem do uzyskania skierowania na takie badania jest konsultacja z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej (POZ).
