Pacyfikacja Instytutu Radowego jest jednym z symboli tragicznych losów ludności cywilnej Ochoty podczas Powstania Warszawskiego. 81 lat temu, między 5 a 19 sierpnia, kolaboracyjne oddziały SS RONA dokonały pacyfikacji Instytutu, podczas której zamordowano co najmniej 80 osób – pacjentki, pacjentów i pracowników – zarówno na terenie szpitala, w drodze na Zieleniak i w sali gimnastycznej szkoły przy ul. Opaczewskiej – gdzie 19 sierpnia zamordowano grupę ok. 50 pacjentek. Dochodziło do bestialskich gwałtów. Rozkradziono i zniszczono wyposażenie szpitala i pracowni naukowych, a budynki kilkukrotnie podpalono.
Dyrektor Narodowego Instytutu Onkologii Beata Jagielska wspólnie z Burmistrzem Dzielnicy Ochota Piotrem Krasnodębskim oraz Dyrektorem Archiwum Akt Nowych Mariuszem Olczakiem złożyli kwiaty i uczcili pamięć tych tragicznych wydarzeń. W spotkaniu wzięła również udział kustosz Archiwum, Pani Karolina Grobelska – koordynatorka porozumienia o współpracy między Archiwum a Instytutem z ramienia AAN – oraz przedstawiciele Urzędu Dzielnicy i Instytutu.
Historia Instytutu jest integralną częścią historii Ochoty – również tej najbardziej tragicznej – a pamięć o niej jest naszym wspólnym zobowiązaniem. Bardzo dziękujemy naszym przyjaciołom za zaangażowanie i obecność.
Podczas kameralnego spotkania przypomniano tę najtragiczniejszą kartę naszej historii, oddano też hołd niezwykłej determinacji pracowników Instytutu, którzy już na początku 1945 roku podjęli starania, aby Instytut odbudować i jak najszybciej przywrócić możliwość leczenia pacjentów.
Zainicjowana w ubiegłym roku współpraca między Narodowym Instytutem Onkologii i Archiwum Akt Nowych zaowocowała wystawą „W 80. rocznicę wydarzeń z sierpnia 1944 w Instytucie Radowym w Warszawie”, którą ponownie można zobaczyć w parku im. Marii Skłodowskiej-Curie przy ulicy Wawelskiej. Za koncepcją ekspozycji stoją Karolina Grobelska z AAN i Aleksandra Towpik z NIO-PIB, a za opracowanie graficzne odpowiada Beata Świerczyńska z AAN. Wystawa została też właśnie udostępniona w wersji cyfrowej na stronie Archiwum: https://www.aan.gov.pl/p,64,wystawy-on-line
W ramach porozumienia o współpracy między Narodowym Instytutem Onkologii i Archiwum Akt Nowych realizujemy kolejne ważne i ciekawe projekty, którymi podzielimy się z Państwem niebawem.
O tragicznych losach pacjentek, pacjentów i pracowników Instytutu podczas Powstania przeczytają Państwo również w artykule: Towpik A. Instytut Radowy w czasie Powstania Warszawskiego. Biuletyn PTO NOWOTWORY 2024; 9: 322–325. https://journals.viamedica.pl/biuletyn_pto/article/view/102390.
