Nowe wytyczne dla populacji AYA – polska adaptacja zaleceń NCCN

Zespół polskich ekspertów, przy wsparciu organizacyjnym Krajowego Ośrodka Monitorującego (KOM), opracował nowe wytyczne dotyczące postępowania z pacjentami z grupy AYA (ang. Adolescent and Young Adult), czyli nastolatkami i młodymi dorosłymi z rozpoznaniem choroby nowotworowej. Jest to polska adaptacja wytycznych opracowanych przez amerykańskie towarzystwo National Comprehensive Cancer Network (NCCN). Pracami zespołu ekspertów kierował prof. Jan Styczyński.

Co to jest populacja AYA 

Populacja AYA (ang. Adolescent and Young Adult) to określenie używane w onkologii i medycynie dla grupy pacjentów, którzy są nastolatkami i młodymi dorosłymi. To specyficzna grupa chorych onkologicznie, której potrzeby zdrowotne i psychospołeczne różnią się zarówno od potrzeb dzieci, jak i od starszych dorosłych. Dlatego w wielu krajach, w tym również w Polsce, tworzy się dla nich odrębne wytyczne postępowania  uwzględniające:

  • ich sytuację życiową w obszarze edukacji, pracy, relacji, zakładania rodziny
  • długoterminowe skutki leczenia onkologicznego dotyczące płodności, czy ryzyka wtórnych nowotworów oraz innych zaburzeń zdrowotnych
  • potrzeby psychologiczne i społeczne.

Mimo że granice wiekowe mogą się nieznacznie różnić w zależności od kraju najczęściej stosowany zakres określający tę grupę obejmuje osoby w wieku 15–39 lat. 

Wytyczne AYA dla Polski 

Wytyczne dla populacji AYA koncentrują się przede wszystkim na okresie po zakończonym leczeniu onkologicznym. Szczególny nacisk położono na obserwację pacjentów, ocenę wpływu leczenia na dalsze życie i zdrowie, długoterminowe skutki uboczne terapii oraz aspekty społeczne i psychologiczne związane z doświadczeniem choroby nowotworowej w młodym wieku. Z tego względu wytyczne te należą do kategorii opieki wspomagającej, a nie wytycznych diagnostyczno-terapeutycznych.

Adaptacja wytycznych NCCN do warunków polskiego systemu ochrony zdrowia jest częścią szerszego procesu realizowanego w ramach zadań Krajowego Ośrodka Monitorującego, którego funkcję pełni Narodowy Instytut Onkologii – Państwowy Instytut Badawczy (NIO-PIB). Dzięki porozumieniu zawartemu pomiędzy NCCN a NIO-PIB możliwe było opracowanie polskiej wersji tych wytycznych.

Adaptacje wprowadzone przez polski zespół ekspertów uwzględniają:

  • świadczenia i leki refundowane w Polsce,
  • aktualne dane naukowe,
  • krajowe standardy kliniczne i organizacyjne.

Wytyczne te stanowią istotne narzędzie w codziennej praktyce klinicznej, wspierając lekarzy w podejmowaniu decyzji zgodnych z aktualną wiedzą medyczną oraz umożliwiając zapewnienie spójnej i wysokiej jakości opieki onkologicznej w całym kraju.

KOM, jako jednostka odpowiedzialna za koordynację procesu opracowywania wytycznych w ramach Krajowej Sieci Onkologicznej, wspiera organizacyjnie cały proces adaptacji i aktualizacji zaleceń. Wytyczne trafiają następnie do Krajowej Rady Onkologicznej, która opiniuje dokumenty i przekazuje je do Ministerstwa Zdrowia jako podstawę do dalszych decyzji systemowych.

Zachęcamy do zapoznania się z nowymi wytycznymi, które dostępne są  tu —> Wytyczne postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u chorych na raka w populacji AYA (Adolescent and Young Adult (AYA) Oncology – Poland)

Warto przy tej okazji zaznaczyć, że w Narodowym Instytucie Onkologii w Warszawie działa poradnia AYA, która powstała by zapewnić kompleksową, zgodną z wytycznymi opiekę młodym pacjentom onkologicznym.

Czym są wytyczne NCCN

Wytyczne NCCN (National Comprehensive Cancer Network) stanowią zbiór zaleceń opracowanych na podstawie rzetelnych dowodów naukowych oraz szerokiego konsensusu ekspertów, mających na celu zapewnienie wszystkim pacjentom dostępu do skutecznych działań profilaktycznych, diagnostycznych, terapeutycznych i wspierających. Ich celem jest maksymalizacja szans na osiągnięcie najlepszych możliwych wyników leczenia. Dokumenty te stanowią wsparcie dla wszystkich osób zaangażowanych w podejmowanie decyzji w zakresie opieki onkologicznej – w tym lekarzy, pielęgniarek, farmaceutów, płatników, pacjentów i ich rodzin, a także wielu innych uczestników systemu ochrony zdrowia.

Tworzenie wytycznych NCCN to dynamiczny i nieustanny proces, oparty na systematycznej analizie najnowszych i najlepiej udokumentowanych danych naukowych oraz na uzgodnionych rekomendacjach wielodyscyplinarnego zespołu ekspertów z zakresu onkologii. Wytyczne te należą do najbardziej szczegółowych i najczęściej aktualizowanych zaleceń klinicznych w medycynie, stanowiąc uznany standard opieki onkologicznej na całym świecie. Są one wykorzystywane przez lekarzy, instytucje finansujące leczenie i inne podmioty decyzyjne w ochronie zdrowia w celu zapewnienia opieki wysokiej jakości – dostępnej, skutecznej i zorientowanej na potrzeby pacjenta.