19 lipca 1977 roku uroczyście wmurowano akt erekcyjny pod nową siedzibę Instytutu Onkologii na Ursynowie. Po latach planowania, przekonywania, zjednywania przychylności władz i różnych środowisk przypieczętowano budowę największej w kraju placówki kompleksowego zwalczania chorób nowotworowych.
Analiza danych epidemiologicznych gromadzonych od lat 50. w ramach Krajowego Rejestru Nowotworów wskazywała na dynamiczny wzrost zachorowań na choroby nowotworowe, a tym samym na konieczność pilnego poszerzenia bazy diagnostyczno-leczniczej. W roku 1972 zapadła decyzja o powiększeniu Instytutu Onkologii o nową siedzibę, która miała stać się centralnym ośrodkiem onkologicznym w kraju. Pełnomocnikiem ds. budowy został prof. Tadeusz Koszarowski, który objął również funkcję dyrektora Instytutu. Na przełomie lat 1972/1973 rozpoczęto prace nad projektem. Zadanie zlecono Zespołowi Biura Projektów Służby Zdrowia w Warszawie. Generalnym projektantem został mgr inż. architekt Zbigniew Paszke. Ze strony Instytutu uczestniczył zespół konsultantów pod kierunkiem zastępcy dyrektora dr Ryszarda Sosińskiego, a w jego skład weszli reprezentanci wszystkich zakładów i klinik Instytutu.
W roku 1976 ustanowiono Rządowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych (PR-6), który zakładał intensywny rozwój istniejących ośrodków onkologicznych oraz powstawanie sieci nowych, a kluczową i największą inwestycją programu została budowa nowej siedziby Instytutu na warszawskim Ursynowie. Profesor Koszarowski nie tylko opracował jego koncepcję, lecz także, wykorzystując niezwykłe zdolności dyplomatyczne i charyzmę, potrafił przekonać do jego realizacji ówczesne władze, a zarazem zjednać sobie liczne i często ideowo bardzo odległe środowiska. Powstał Społeczny Komitet Budowy Centrum Onkologii, w którym obok prominentnych działaczy partyjnych znaleźli się przedstawiciele Polskiej Akademii Nauk, duchowieństwa z kardynałem Stefanem Wyszyńskim na czele, a także prasy, radia i telewizji, związków zawodowych i różnych grup lekarskich.
47 lat temu – 19 lipca 1977 roku – odbyła się uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod nową siedzibę Instytutu. Było to zaledwie kilka miesięcy po oddaniu kluczy pierwszym mieszkańcom nowego Ursynowa. Na zdjęciach z tego okresu możemy zobaczyć rozległe pola i łąki, a w oddali pierwsze bloki z wielkiej płyty. W skomplikowanych politycznie i niełatwych gospodarczo latach rozpoczęcie budowy tak wielkiej inwestycji było ogromnym sukcesem. Sama budowa jednak napotykała na liczne przeszkody i chociaż w 1984 roku zainaugurowano działalność pierwszych zakładów, to ukończenie budowy zajęło prawie 20 lat. Siłą rzeczy projekt trzeba było wielokrotnie uaktualniać i dostosowywać do zmieniających się przepisów, ale też nowych możliwości diagnostyczno-terapeutycznych.
Trudności i opóźnień w budowie nie mogła pominąć nawet Polska Kronika Filmowa, która zazwyczaj patrzyła na rzeczywistość PRL-u przez różowe okulary. Tytuły kolejne materiałów były bardzo wymowne: Poślizg (1986), Budowlana zapaść (1987) czy Na wstecznym biegu (1989). Dopiero na filmie z roku 1993 ówczesny dyrektor prof. Andrzej Kułakowski z dumą przedstawiał ukończony gmach kliniczny. Pomimo licznych przeszkód i opóźnień w budowie nowopowstały kompleks był wówczas jednym z najnowocześniejszych ośrodków onkologicznych w Europie. Koncepcja klinik narządowych o dekady wyprzedziła koncepcję centrów doskonałości (unitów), która dziś uznawana jest za optymalne rozwiązanie w przypadku najczęstszych nowotworów.
Inwestycja została całkowicie zakończona w 1997 roku.
https://journals.viamedica.pl/biuletyn_pto/article/view/90200/66838
Koszarowski T. Dać świadectwo prawdzie. Historia tworzenia i budowy Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Społeczny Komitet Budowy Centrum Onkologii, Warszawa 1998.
Koszarowski T. Starania o powstanie nowego Centrum Onkologii na Ursynowie. W: Towpik E. red. Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012
Centrum Onkologii Polska Kronika Filmowa 5/79 wyd. A. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-79-05a.
Budowlana zapaść. Polska Kronika Filmowa 87/21. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-87-21.
Centrum Onkologii, Polska Kronika Filmowa 24/80 wyd. B. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-80-24b.
Polska Kronika Filmowa 80/03 wyd. B. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-80-03b.
Centrum Onkologii, Polska Kronika Filmowa 83/44. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-83-44.
Polska Kronika Filmowa 85/01. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-85-01.
Poślizg. Polska Kronika Filmowa 86/37. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-86-37.
Na wstecznym biegu. Polska Kronika Filmowa 89/37. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-89-37.
Z Instytutu do Centrum, Polska Kronika Filmowa 93/12. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-93-12.
Pola na Ursynowie w miejscu, gdzie powstanie Centrum Onkologii – wycieczka pracowników Kliniki Chirurgii, rok 1974
Prof. Tadeusz Koszarowski przedstawia władzom państwowym koncepcję i projekt Centrum Onkologii, pierwszy z lewej Edward Gierek
Uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego Centrum Onkologii na polach ursynowskich, przemawia prof. Tadeusz Koszarowski, 19 lipca 1977 roku
Zaproszenie na uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego
Uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego Centrum Onkologii, 19 lipca 1977 roku
Uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego Centrum Onkologii na polach ursynowskich, prof. Tadeusz Koszarowski, 19 lipca 1977 roku
