Seria „Krajowe profile dotyczące nowotworów” Europejski Rejestr Nierówności w Przeciwdziałaniu Nowotworom to inicjatywa przewodnia Europejskiego Planu Walki z Rakiem. Dostarcza rzetelnych i wiarygodnych danych na temat profilaktyki nowotworów i opieki onkologicznej, służących rozpoznawaniu tendencji, różnic i nierówności między państwami członkowskimi i regionami UE. W krajowych profilach dotyczących nowotworów opisano mocne strony, wyzwania i konkretne obszary działania w odniesieniu do każdego z 27 państw członkowskich UE, Islandii i Norwegii, aby odpowiednio ukierunkować inwestycje i działania na szczeblu unijnym, krajowym i regionalnym w ramach Europejskiego Planu Walki z Rakiem. Europejski Rejestr Nierówności w Przeciwdziałaniu Nowotworom wspiera również projekt przewodni 1 planu działania „Zero zanieczyszczeń”.
Profile te stanowią wynik prac prowadzinych przez OECD we współpracy z Komisją Europejską. Zespół badawczy wyraża wdzięczność Komitetowi ds. Zdrowia OECD oraz tematycznej grupie ekspertów UE ds. rejestru nierówności w przeciwdziałaniu nowotworom za cenne uwagi.
Najważniejsze informacje
Choroby nowotworowe w Polsce
Ogólna umieralność z powodu chorób nowotworowych w Polsce jest o 15 % wyższa od średniej UE i zmniejsza się wolniej niż średnia UE. Główną przyczyną zgonów spowodowanych chorobami nowotworowymi nadal jest rak płuc, a na drugim miejscu w tym względzie, rak jelita grubego. Narodowa Strategia Onkologiczna na lata 2020–2030 ma na celu poprawę organizacji systemu opieki onkologicznej oraz zwiększenie inwestycji w profilaktykę, zasoby ludzkie i innowacje.
Czynniki ryzyka i polityka w zakresie profilaktyki
Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na raka są w Polsce na wyższym poziomie niż w innych państwach UE – szczególnie zanieczyszczenie powietrza, nadwaga i otyłość oraz spożycie alkoholu. Narodowy Program Zdrowia na lata 2021–2025 skupia się na profilaktyce mającej ma na celu poprawę diety, nawyków żywieniowych i aktywności fizycznej, z myślą o przeciwdziałaniu otyłości i nadwadze.
Wczesne wykrywanie nowotworów
Polska prowadzi krajowe programy badań przesiewowych populacji w kierunku raka piersi i raka szyjki macicy oraz program badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego (czasowo zawieszony). Wskaźniki badań przesiewowych w kierunku raka piersi (sutka) i jelita grubego są w Polsce niskie, w przeciwieństwie do wskaźników dla raka szyjki macicy, które są powyżej średniej UE. Obecnie jest wdrażany pilotażowy program badań przesiewowych w kierunku raka płuc.
Wyniki w zakresie opieki onkologicznej
Polska wdrożyła w ostatnich latach strategie polityki ochrony zdrowia mające na celu poprawę dostępu do opieki onkologicznej za pośrednictwem szybkiej ścieżki diagnostyczno-terapeutycznej oraz Krajowej Sieci Onkologicznej. Dostęp do opieki w odpowiednim czasie utrudnia jednak szereg ograniczeń, w tym niedobór pracowników ochrony zdrowia oraz ograniczona liczba jednostek świadczących opiekę onkologiczną i ośrodków radioterapii. Choć jakość opieki poprawiła się w ostatnim dziesięcioleciu, wskaźnik 5-letnich przeżyć netto jest niższy niż w innych państwach UE w przypadku większości rodzajów nowotworów, z wyjątkiem białaczki dziecięcej. Wydatki związane z chorobami nowotworowymi w przeliczeniu na mieszkańca w Polsce są niższe niż średnia UE.
