Spotkanie z prof. Andrzejem Kułakowskim i projekcja filmu „Mistrz chirurgii onkologicznej” w Ursynowskim Centrum Kultury „Alternatywy”

W czwartek 3 kwietnia w Ursynowskim Centrum Kultury „Alternatywy” odbyło się wyjątkowe spotkanie poświęcone Profesorowi Andrzejowi Kułakowskiemu – jednemu z najwybitniejszych chirurgów onkologicznych w Polsce, legendzie polskiej onkologii i wieloletniemu dyrektorowi naszego Instytutu.

Wieczór, przy pełnej sali, rozpoczął się od projekcji filmu „Mistrz chirurgii onkologicznej” w reżyserii Andrzeja Machnowskiego. Ten przejmujący filmowy portret, który, miał swoją premierę w 2020 roku w naszym Instytucie, przybliża postać Profesora od najmłodszych lat, przez dramat wojny, pierwsze fascynacje medycyną, przyjaźnie z czasów licealnych i studenckich, aż po początkowe lata w Instytucie Onkologii w zespole prof. Tadeusza Koszarowskiego i pierwsze zawodowe sukcesy. Profesor w dokumencie opowiada o niezwykłym postępie, jaki dokonywał się na jego oczach w onkologii i o rozwoju chirurgii onkologicznej, którą współtworzył. Opisuje też, jak wyglądała międzynarodowa wymiana intelektualna, w której nie tylko przez lata z zaangażowaniem uczestniczył, ale też której był doskonałym animatorem. 

W filmie występują również współpracownicy i przyjaciele Profesora. O pionierskich dokonaniach Profesora Kułakowskiego w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej i wprowadzaniu nowatorskich metod operacyjnych opowiada dr n. med. Sławomir Mazur z Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej; o zasługach dla rehabilitacji onkologicznej i ruchu Amazonek – dr n. o kult fiz. Hanna Tchórzewska-Korba, Kierownik Zakładu Rehabilitacji NIO-PIB. O wirtuozerii w dziedzinie chirurgii i niezwykłej charyzmie Profesora opowiadają też prof. Bogusław Maciejewski, wieloletni Dyrektor Oddziału Instytutu Onkologii w Gliwicach, dr n. med. Janusz Słuszniak – pionier chirurgii onkologicznej w województwie świętokrzyskim i dr n. med. Wiesław Gerlach-Różycki – Prezes Polskiej Fundacji Europejskiej Szkoły Onkologii. W jednej z bardzo poruszających scen rozmawiają ze sobą dwaj Profesorowie Kułakowscy – ojciec Andrzej i syn Piotr – również profesor medycyny. 

Z filmowego portretu Profesora wyłania się nie tylko wybitny lekarz, ale też człowiek o dużej wrażliwości społecznej, bardzo ceniony przez pacjentów. Wreszcie osoba niezwykle pogodna, kochająca życie i spełniona. 

Po projekcji prof. Kułakowski podziękował autorowi filmu oraz gościom za tak liczne przybycie i podzielił się swoimi wspomnieniami i refleksjami na temat postępu w onkologii. Nie zabrakło wzruszeń i niezwykłego poczucia humoru Pana Profesora: Proszę Państwa, ja mam 96 lat – nie jest to wiek, z którego należy się cieszyć, ale rzeczywiście widziałem i doświadczyłem bardzo wiele… Końcówka życia to nie jest najlepszy czas, ale na szczęście mam rodzinę, z którą jest mi bardzo dobrze – a mówiąc to, uśmiechał się szeroko do swojej żony – prof. Anny Niwińskiej – i myślę, że jakoś dotrwam – może nie do następnej wojny. 

Reżyser filmu, Andrzej Machnowski, opowiedział historię znajomości z Profesorem, która trwa już blisko 50 lat – i szczegółowo przybliżył kulisy pracy nad filmem.

W imieniu Narodowego Instytutu Onkologii głos zabrali prof. dr hab. Michał Mikula, zastępca dyrektor ds. Nauki, oraz prof. dr hab. Zbigniew Nowecki, Kierownik Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej. 

Jest mi niezmiernie miło być tutaj z Panem Profesorem – żywą legendą naszego Instytutu – powiedział Profesor Mikula. Przekazując wyrazy szacunku w imieniu Dyrektor Instytutu dr hab. Beaty Jagielskiej, dodał – Panie Profesorze, pamięć o pracownikach Instytutu i ich dokonaniach jest bardzo ważna. Pamięć o naszej inicjatorce Marii Skłodowskiej-Curie jest kultywowana nie tylko w nazwie naszego Instytutu, ale jest też żywa w naszej codziennej pracy. Profesor Mikula wspomniał, że realizując swoje zadania, dostrzega potrzebę przybliżania młodym naukowcom i lekarzom dorobku naukowego i osiągnięć poprzednich pokoleń i dlatego zainicjował wprowadzenie w szkole doktorskiej Instytutu nowego przedmiotu – historii onkologii polskiej. 

Prof. Zbigniew Nowecki opowiedział natomiast o trzech obliczach Profesora Kułakowskiego, które mają dla niego szczególne znaczenie. Po pierwsze mam zaszczyt kierować Kliniką Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej, która w tym roku obchodzi 30 lat działalności. Organizacja tej kliniki, w którą Pan Profesor włożył dużo siły i zaimplantował rewelacyjne geny, pozwoliła na to, że już 30 lat temu Klinika ta była czymś, co teraz nazywa się breast cancer unit – czyli zespołem, w którym w sposób skojarzony leczy się pacjentów. To właśnie wizja Pana Profesora i jej wdrożenie, dobór ludzi, później zorganizowanie i wyszkolenie tych osób, a w pewnym momencie zaproszenie i zaimplantowanie zespołu chirurgii rekonstrukcyjnej – pozwoliła na to, że Klinika ta zaczęła się bardzo rozwijać. Profesor Nowecki podkreślił też dwa inne bardzo ważne aspekty organizacyjnego talentu Profesora Kułakowskiego, które zadecydowały o kształcie i jakości opieki nad chorymi na nowotwory piersi – jako animatora i ojca chrzestnego ruchu Amazonek – bezcennego wsparcia dla pacjentek – i nie mniej ważny, jako osoby zaangażowanej w rozwój rehabilitacji onkologicznej. Profesor Kułakowski był wizjonerem i świetnym organizatorem. 

Prof. Nowecki przypomniał też rolę Profesora Kułakowskiego w ustanowieniu specjalizacji z chirurgii onkologicznej i przypomniał, że jest on również inicjatorem i twórcą Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej. Na koniec odniósł się do tego, jak Profesor Kułakowski wpłynął na jego własne wybory i jak zainspirował go do wybrania chirurgii onkologicznej: Jako student często wstępowałem do księgarni medycznej na ulicy Marszałkowskiej. I miałem to szczęście, naprawdę duże szczęście – bo wtedy książki medyczne kupowało się prawie spod lady – bo właśnie „rzucili” książkę – a był to 1982 rok – „Chirurgia onkologiczna” – Koszarowski, Kułakowski i Lewiński. To jest książka, która przez lata była biblią mojej chirurgii onkologicznej. We wspomnieniach prof. Nowecki przywołała też rok 1994, w którym dołączył do zespołu Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich i Kości prof. Ruki i kiedy to 6 grudnia po raz pierwszy znalazł się na sali operacyjnej razem z prof. Andrzejem Kułakowskim, z ówczesnym dyrektorem Instytutu, i rolę jaką odegrał Profesor podczas jego drogi zawodowej.

Panie Profesorze, nasz Mistrzu i mój Mistrzu, do dzisiaj podczas wykładów, cytuję dekalog chirurga onkologa, który został stworzony przez Pana Profesora bodajże na początku lat 70. Te dziesięć przykazań – proszę mi wierzyć – jest nadal aktualnych. To jest wizja, umiejętność, zdolność przewidywania Pana Profesora. Dziękujemy, Mistrzu. 

Wieczór odbył się w doskonałej atmosferze na co złożyły się przejmujący portret filmowy, urok i charyzma Profesora oraz pełna widownia, wśród której było wiele znajomych twarzy z Instytutu. 

Życzymy Panu Profesorowi, ale także sobie – jeszcze bardzo wielu takich spotkań. 

Dziękujemy Ursynowskiemu Centrum Kultury „Alternatywy” za świetną organizację wydarzenia, w szczególności Panu Markowi Kałużyńskiemu, Zastępcy Dyrektora ds. Programowych Ursynowskiego Centrum Kultury „Alternatywy” oraz Pani Ivanie Fotez, która czuwała nad przebiegiem spotkania. 

Wszystkich, którzy nie mogli uczestniczyć w spotkaniu, zachęcamy do obejrzenia filmu „Mistrz Chirurgii Onkologicznej” na stronie https://vod.tvp.pl/filmy-dokumentalne,163/mistrz-chirurgii-onkologicznej,299415