Pracownia Patologii Narządowej Nowotworów I

Kierownictwo

Kierownik Pracowni Patologii Narządowej Nowotworów I

dr n. med. Wojciech Olszewski

Tel. kontaktowy: (22) 546 33 75

E-mail: wojciech.olszewski@nio.gov.pl

Sekretariat

mgr Katarzyna Kisielińska, st. specjalista ds. administracyjnych

Tel. (22) 546 27 26

E-mail: katarzyna.kisielińska@nio.gov.pl

Aleksandra Nowak, specjalista ds. administracyjnych

Tel. (22) 546 33 31

E-mail: aleksandra.nowak@nio.gov.pl

O pracowni

Zakres działalności

Pracowania Patologii Narządowej Nowotworów I obejmuje zespół doświadczonych lekarzy specjalistów patomorfologów ukierunkowanych na patomorfologię onkologiczną i diagnozujący szeroki zakres nowotworów z uwzględnieniem najwyższej jakości oraz spersonalizowania rozpoznań dla pacjentów. Diagnostyka nowotworów opiera się w pierwszym etapie na badaniach histopatologicznych i cytologicznych, które zazwyczaj są uzupełnione szerokim panelem najnowocześniejszych technik badawczych, takich jak immunohistochemia, cytometria przepływowa oraz genetyka molekularna. Ich ocena ma znaczenie w określaniu czynników prognostycznych i predykcyjnych, co jest niezbędne w planowaniu nowoczesnego leczenia. W procesie diagnostycznym uwzględniona jest ścisła współpraca z Klinikami Narządowymi Narodowego Instytutu Onkologii  w ramach spotkań interdyscyplinarnych oraz współpraca z Zakładem Diagnostyki Genetycznej i Molekularnej Nowotworów i Samodzielną Pracownią Cytogenetyki.  Specjaliści patomorfolodzy świadczą również usługi konsultacyjne (tzw. second opinion). Pracownia realizuje diagnostykę chorób nowotworowych w oparciu o wytyczne i standardy krajowych i międzynarodowych towarzystw naukowych m.in. WHO, CAP i NCCN. Patomorfolodzy pracują w zespołach tematycznych analogicznych do istniejących w NIO-PIB Klinik Narządowych obejmujących nowotwory: piersi, tkanek miękkich, kości i czerniaki, nowotwory układu pokarmowego, płuca i klatki piersiowej, układu chłonnego, głowy i szyi, endokrynne, układu moczowego, ginekologii oraz układu nerwowego. Poniżej zapraszamy do zapoznania się ze specyfiką działalności poszczególnych zespołów narządowych.

Zespół

Diagnostyka patomorfologiczna nowotworów tkanek miękkich, kości i czerniaków

Zespół: dr n. med. Michał Wągrodzki, lek. Kamil Sokół, lek. Marcin Lipiński, dr n. med. Wojciech Kuncman, lek. Małgorzata Lenarcik, dr n. med. Beata Gierej, lek. Renata Podkowińska-Polak

Zespół zajmuje się kompleksową diagnostyką nowotworowych zmian skórnych ze szczególnym uwzględnieniem zmian melanocytarnych, w tym czerniaka oraz stosunkowo rzadko występujących nowotworów tkanek miękkich i kości. W naszej codziennej praktyce posługujemy się szerokim panelem odczynów immunohistochemicznych, w tym rzadko dostępnymi przeciwciałami takimi jak: MDM2, STAT-6, FLI-1, INI-1, TFE-1, TFE-3, SOX-9, HHV-8, ETV-4 czy CCNB3. We współpracy z Zakładem  Diagnostyki Genetycznej i Molekularnej Nowotworów wykorzystujemy w diagnostyce szeroki panel badań molekularnych. Kwalifikujemy odpowiednio wybrane przypadki do badań FISH z sondami: SYT/SS18 w mięsakach maziówkowych, EWSR1 m.in. w mięsakach Ewinga, DDIT3 (CHOP) w myxoid liposarcoma, FOXO1 w rhabdomyosarcoma alveolare oraz w kierunku rearanżacji COL1A1-PDGFB w dermatofibrosarcoma protuberans. Dodatkowo zlecamy badania mutacji genów C-KIT/PDGFRA w celu określenia czynników prognostycznych i predykcyjnych w guzach podścieliskowych przewodu pokarmowego, BRAF i N-RAS w czerniaku oraz H3F3A w guzach olbrzymiokomórkowych kości. Panel immunohistochemiczny oraz spektrum badań molekularnych są stale poszerzane, aby sprostać wyzwaniom trudnej diagnostyki nowotworów tkanek miękkich i kości.

Żadne dodatkowe badanie nie zastąpi jednak naszego doświadczenia, wynikającego z diagnostyki dużej liczby przypadków własnych (ok. 3000 rocznie) oraz konsultacyjnych (ok. 1000 rocznie). Staramy się, aby każdy przypadek był oceniony indywidualnie i kompleksowo. Z tego powodu zespół ściśle współpracuje z Kliniką Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków NIO-PIB Warszawa. Organizujemy regularnie posiedzenia kliniczno-patomorfologiczne oraz jesteśmy aktywnymi uczestnikami cotygodniowych spotkań kliniczno-radiologicznych. Zdajemy sobie sprawę, że do prawidłowej diagnostyki konieczna jest ścisła współpraca lekarza patomorfologia, onkologa, chirurga onkologicznego, radiologa i radioterapeuty. W diagnostyce trudnych przypadków z chęcią służymy pomocą naszym Kolegom i Koleżankom z innych Zakładów Patomorfologii.

Oprócz diagnostyki aktywnie uczestniczymy w krajowych i zagranicznych badaniach klinicznych oraz naukowych z zakresu nowotworów tkanek miękkich, kości i czerniaka. Odbyte kursy krajowe i zagraniczne z zakresu nowotworów tkanek miękkich i kości m.in.  w Maastricht, Leiden, Madrycie i Bazylei pozwoliły nam na poznanie najnowszych osiągnięć wiedzy z zakresu diagnostyki tych nowotworów oraz konsultację trudnych przypadków.

Diagnostyka patomorfologiczna  z zakresu ginekologii onkologicznej

Zespół: lek. Dorota Łącka-Lipińska, prof. dr hab. n. med. Jolanta Kupryjańczyk, lek. Marta Szadurska-Noga, dr n. med. Wojciech Kuncman

Zespół zajmuje się diagnostyką szerokiej gamy jednostek chorobowych w ramach patomorfologii ginekologicznej od procesów łagodnych do szczególnie skomplikowanych nowotworów. Rocznie wykonuje ponad 3 000 badań wewnętrznych oraz około 200 badań konsultacyjnych. Doświadczenie diagnostyczne i naukowe obejmuje staże zagraniczne w Massachusetts General Hospital, Harvard Medical School  w Bostonie oraz na Uniwersytecie w Heidelberu (prof. J. Kupryjańczyk).

Ekspercka działalność konsultacyjna obejmuje przede wszystkim nowotwory jajnika – prof. J. Kupryjańczyk jest współautorką klasyfikacji nowotworów narządu rodnego WHO z 2014 roku. Działalność naukowa we współpracy z Zakładem Diagnostyki Genetycznej i Molekularnej Nowotworów ukierunkowana jest na patomorfologię ginekologiczną i genetykę molekularną. Najważniejsze osiągnięcia dotyczą zidentyfikowania natury raka drobnokomórkowego jajnika o typie hyperkalcemicznym jako guza rabdoidnego oraz wykrycia molekularnej zmiany w genie SMARCA4 jako wiodącej w tym nowotworze. Ponadto badania naukowe obejmują wykrycie białka nowego genu CRNDE, wykrycie polskiej mutacji w genie PALB2 i jej związku z rodzinnym zachorowaniem na raka piersi, wykazanie negatywnego wpływu amplifikacji PI3K na odpowiedź raka jajnika na chemioterapię oraz stwierdzenie, że status TP53 determinuje kliniczne znaczenie innych białek u pacjentek z rakiem jajnika. Badania te ułatwiają zrozumienie obserwacji klinicznych. Prof. Jolanta Kupryjańczyk jest członkiem International Society of Gynecological Pathologists, European Society of  Pathology, European Society of Gynecological Oncology oraz przewodniczącą Komisji Patologii Molekularnej Komitetu Patologii Komórkowej i Molekularnej PAN. Prowadzi współpracę międzynarodową w ramach Ovarian Cancer Association Consortium. Członkowie zespołu mają wieloletnie  doświadczenie w nauczaniu podyplomowym i w nauczaniu studentów.

Diagnostyka patomorfologiczna nowotworów układu moczowego

Zespół: lek. Marcin Lipiński, dr n. med. Tomasz Tuziak, dr hab.n. med. Monika Durzyńska

Zespół z dużym praktycznym doświadczeniem w zakresie  uropatologii  zdobywanym w kraju i za granicą. Zespół oferuje szeroki wachlarz usług patologicznych w zakresie uropatologii onkologicznej: ocenia ponad 2 000 biopsji i materiałów operacyjnych z nerek, prostaty, pęcherza moczowego i jąder. Oferujemy kompleksowe usługi diagnostyczne obejmujące szerokie panele immunohistochemiczne i badania FISH.

Diagnostyka patomorfologiczna nowotworów płuca i klatki piersiowej

Zespół: prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Olszewski, lek. Agnieszka Tomczyk-Szatkowska, mgr Renata Jonasz

Zespół zajmuje się cytologiczną i histopatologiczną diagnostyką nowotworów płuc, opłucnej oraz guzów śródpiersia. Diagnostyka prowadzona jest w kontekście całościowej opieki nad pacjentem – rozpoznania są konsultowane na cotygodniowych spotkaniach zespołu obejmującego patomorfologa, onkologa klinicznego, torakochirurga, radiologa i radioterapeutę. Szczególnie pilne przypadki omawiane są na bieżąco dzięki ciągłej współpracy patologów i klinicystów. Rocznie diagnozujemy około 1 500 przypadków, diagnostyka konsultacyjna to około 200 rozpoznań rocznie. Diagnostyka histopatologiczna/cytologiczna i immunohistochemiczna realizowana zgodnie ze standardami klasyfikacji WHO 2015 obejmuje również badania podstawowych czynników predykcyjnych w raku płuca: ocenę mutacji EGFR, rearanżacji ALK oraz ekspresji PD-L1 (klony 22C3, SP263). Członkowie zespołu aktywnie uczestniczą w konferencjach Polskiej Grupy Raka Płuca oraz posiadają eksperckie doświadczenie w diagnostyce ww. nowotworów.

Diagnostyka patomorfologiczna nowotworów piersi

Zespół: lek. Joanna Barańska , dr n. med. Wojciech Olszewski, dr. n. med. Tomasz Tuziak, dr n. med. Wojciech Kuncman

Zespół z bardzo dużym doświadczeniem zdobywanym w Polsce i za granicą prowadzi jedną z największych w Polsce kompleksową diagnostykę dedykowaną patologii piersi obejmującą  ponad 360 konsultacji i około 4000 badań wewnętrznych rocznie. Oferujemy pacjentom szybką diagnostykę nowotworów piersi z wykorzystaniem dużego panelu markerów immunohistochemicznych, w tym ocenę czynników predykcyjnych i prognostycznych w raku piersi – receptorów estrogenowych,  progesteronowych, HER2/Neu i Ki67/MIB1 oraz ustalenie podtypów biologicznych wg zaleceń z StGallen. W przypadkach z niejednoznacznym wynikiem immunohistochemicznym HER2/Neu oceniamy amplifikację genu HER2 metodą fluorescencyjnej hybrydyzacji in situ (FISH, fluorecent in situ hybridization). Forma wszystkich wyników badań patomorfologicznych jest zgodna z zaleceniami PTP, które przyjęło w tym względzie standardy CAP– odpowiednika PTP w Stanach Zjednoczonych. Diagnostyka prowadzona jest w kontekście całościowej opieki nad pacjentem – rozpoznania są konsultowane na cyklicznych spotkaniach zespołu obejmującego patomorfologa, onkologa klinicznego, chirurga i radiologów ramach BreastCancer Unit. Oprócz usług diagnostycznych, nasi patolodzy są wykonawcami badań naukowych i grantów dotyczących czynników predykcyjnych w raku piersi. Są współautorami zaleceń PTP w postępowaniu diagnostycznym w nowotworach piersi. Prowadzą działalność edukacyjną w ramach kursów CMKP oraz kursów międzynarodowych.

Diagnostyka patomorfologiczna nowotworów układu chłonnego i krwiotwórczego

Zespół: dr n. med. Beata Gierej, dr hab. n. med. Grzegorz Rymkiewicz, prof. Instytutu, lek. Renata Podkowińska-Polak

Zespół hematopatologów oferuje zintegrowaną  diagnostykę nowotworów układu chłonnego i krwiotwórczego – wykonuje ponad 1 200 badań rocznie i ponad 1 000 badań konsultacyjnych. Członkowie zespołu są uznanymi w kraju ekspertami w dziedzinie diagnostyki hematopatologicznej. Lekarze klinicyści otrzymują kompleksowy raport zawierający szczegółowe informacje diagnostyczne i prognostyczne obejmujący badania immunofenotypowe i molekularne/ genetyczne. W diagnostyce różnicowej stosujemy szeroki wachlarz około 200 przeciwciał monoklonalnych. Stosujemy systematyczną ocenę  porównawczą poprzednich i aktualnych badań w celu oceny postępu choroby i odpowiedzi na leczenie. Przy formułowaniu rozpoznań  bierzemy pod uwagę obraz kliniczny i historię choroby pacjenta. To podejście jest szczególnie ważne w diagnostyce nowotworów układu chłonnego i krwiotwórczego, ze względu na skomplikowane algorytmy diagnostyczne niezbędne do zastosowania aktualnej klasyfikacji  WHO. Udzielamy porad telefonicznych dla lekarzy  w celu omówienia kompleksowej interpretacji i implikacji klinicznych diagnozy.

Nasi patomorfolodzy są aktywnymi członkami i pełnią funkcje organizacyjne w krajowych i zagranicznych stowarzyszeniach naukowych zajmujących się hematopatologią m.in. Sekcji Hematopatologii Polskiej Grupy Badawczej Chłoniaków, EuropeanAssociation for Haematopathology, European Bone Marrow WorkingGroup, European Mantle Cell Lymphoma Network, European Hematology Association. Członkowie zespołu systematycznie  aktualizują  wiedzę praktyczną i teoretyczną w zakresie hematopatologii na licznych kursach, konferencjach i stażach zagranicznych. Posiadają liczne publikacje naukowe w recenzowanych czasopismach.

Zaangażowanie w edukację obejmuje wykłady na licznych kursach specjalizacyjnych CMKP dla onkologów, hematologów, hematopatologów i patomorfologów.

Diagnostyka patomorfologiczna nowotworów układu pokarmowego

Zespół: lek. Małgorzata Lenarcik, prof. dr hab. n. med. Andrzej Mróz

Zespół świadczy kompleksowe usługi konsultacyjne i diagnostyczne w zakresie gastropatologii – ocenia rocznie około 7 500 biopsji endoskopowych przewodu pokarmowego i biopsji gruboigłowych wątroby oraz materiały chirurgiczne obejmujące tematycznie szerokie spektrum zapalnych i nowotworowych chorób przewodu pokarmowego. Zapewniamy badania konsultacyjne najtrudniejszych materiałów gastroenterologicznych pochodzących z terenu całego kraju. Średnio rocznie konsultujemy około 460 przypadków. Na życzenie klinicystów, w rakach sporadycznych jelita grubego, wykonujemy immunohistochemiczne oznaczenia ekspresji receptora EGFR oraz oznaczenie  mutacji  KRAS i NRAS oraz BRAF we współpracy z Zakładem Diagnostyki Genetycznej i Molekularnej Nowotworów. W dziedzicznym zespole raka jelita grubego wykonujemy oznaczenia immunohistochemiczne w kierunku oceny niestabilności mikrosatelitarnej. Zakład stanowi także ośrodek referencyjny oceny statusu receptora HER2 w raku żołądka (badania immunohistochemiczne i molekularne).

Zespół wraz z Kliniką Gastroenterologii, Hepatologii i Onkologii Klinicznej CMKP bierze udział w ogólnopolskim Programie Badań Przesiewowych w kierunku nowotworów jelita grubego oraz w Rejestrze Przełyku Barretta.

Członkowie zespołu są uznanymi w kraju ekspertami w dziedzinie diagnostyki gastropatologicznej oraz wykładowcami w ramach licznych szkoleń i kursów.  Prowadzony przez nich kurs  dotyczący histopatologii przewodu pokarmowego, trzustki i wątroby jest wysoko oceniony przez studia podyplomowe CMKP. Gastropatolodzy są członkami Europejskiego Towarzystwa Patologii (w tym Grupy Roboczej Przewodu Pokarmowego działającej w ramach ESP), Europejskiego Towarzystwa Choroby Crohna i Wrzodziejącego Zapalenia Jelita Grubego ECCO (AM) oraz Polskiego Towarzystwa Patologów. Badania naukowe obejmują m.in. ocenę spersonalizowanych markerów nowotworowych w diagnostyce nowotworów przewodu pokarmowego, patogenezę chorób zapalnych jelit oraz zmiany i diagnostykę zmian przedinwazyjnych w przełyku Barretta.

Diagnostyka patomorfologiczna nowotworów głowy i szyi

Zespół: dr hab. n. med. Monika Durzyńska, lek. Bogna Szcześniak

Zespół współpracując z Kliniką Nowotworów Głowy i Szyi wykonuje rocznie około 2 000 badań oraz około 300 badań konsultacyjnych z ośrodków w kraju. Materiał diagnostyczny stanowią małe biopsje diagnostyczne oraz duży materiał pooperacyjny z jamy ustnej, gardła, nosa i zatok przynosowych, krtani, skóry i tkanek miękkich regionu głowy i szyi. Specjalizujemy się również w diagnostyce nowotworów ślinianek oraz nowotworów zębopochodnych. Rozpoznanie i raport histopatologiczny  jest przygotowany zgodnie z rekomendacjami PTP, ze szczególnym uwzględnieniem czynników prognostycznych i predykcyjnych w nowotworach głowy i szyi.  Diagnostyka prowadzona jest w kontekście całościowej opieki nad chorym- przypadki omawiane są na cyklicznych spotkaniach kliniczno-patomorfologicznych obejmujących patomorfologa, radioterapeutę i chirurga. Dysponujemy szerokim panelem barwień immunohistochemicznych oraz we współpracy z Samodzielną Pracownią Diagnostyki Genetycznej i Molekularnej Nowotworówbadaniami molekularnymi niezbędnymi w diagnostyce nowotworów drobnookrągłokomórkowych i wrzecionowatokomórkowych regionu głowy i szyi oraz nowotworów ślinianek np. rearanżacje genów ETV6, MAML2, PLAG1 . Oceniamy również status wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV, Human Papilloma Virus) w raku płaskonabłonkowym ustnej części gardła  metodą immunohistochemiczną (ekspresja białka p16) oraz materiał genetyczny wirusa (DNA HR-HPV) w komórkach raka metodą hybrydyzacji in situ (ISH, in situ hybridization) i reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR, polymerase chain reaction). Wykonujemy również ocenę ekspresji wirusa EBV (metodą EBER-ISH). W rakach płaskonabłonkowych głowy i szyi na zlecenie lekarza wykonujemy ocenę ekspresji PD-L1 (klony 22C3, SP263) jako czynnika predykcyjnego.  Oprócz opieki nad pacjentem nasi patolodzy są zaangażowani w edukację lekarzy na kursach obejmujących kształcenie podyplomowe oraz prowadzą liczne szkolenia.

Diagnostyka nowotworów endokrynnych

Zespół:  dr n. med. Elwira Bakuła-Zalewska, lek. Dorota Łącka-Lipińska, lek. Dagna Banaś, mgr Renata Jonasz, dr n. med. Wojciech Kuncman

Zespół zajmuje się diagnostyką chorób tarczycy i przytarczyc oraz innych nowotworów endokrynnych. Zmiany w obrębie tych  narządów są diagnozowane i leczone we współpracy z Kliniką Endokrynologii Onkologicznej i Medycyny Nuklearnej NIO-PIB. Guzy zlokalizowane w tarczycy stanowią duży problem społeczny: 95% – pojedynczych guzów stanowią łagodne zmiany (guzki rozrostowe i gruczolaki), 5% -nowotwory złośliwe (w przeważającej części  raki). Istotną rolę w diagnostyce chorób tarczycy stanowi biopsja aspiracyjna cienkoigłowa. Nasi patolodzy samodzielnie wykonują biopsje tarczycy pod kontrolą USG, a następnie oceniają je według wytycznych opracowanych przez Polską Grupę do spraw Nowotworów Endokrynnych oraz zgodnie z zaleceniami systemu Bethesda. Wykonujemy również pełną diagnostykę raka rdzeniastego tarczycy oraz nowotworów endokrynnych przewodu pokarmowego. W nowotworach  tarczycy, przytarczycy czy innych endokrynnych istotna jest nie tylko prawidłowa diagnoza, ale również możliwość leczenia w jednym ośrodku. Zespół konsultuje trudne diagnostycznie przypadki z całego kraju. Nasi patolodzy są specjalistami z dużym doświadczeniem, aktywnie uczestniczą w krajowych i zagranicznych kongresach i kursach mi.in. są aktywnymi uczestnikami ogólnopolskich konferencji organizowanych przez  Polską Grupę do spraw Nowotworów Endokrynnych. We współpracy z Kliniką Endokrynologii Onkologicznej i Medycyny Nuklearnej NIO-PIB i pod patronatem Polskiego Towarzystwa Biopsji Narządowej organizujemy cykliczne Warszawskie Spotkania Tyreologiczne dedykowane chirurgom, endokrynologom, radiologom, radioterapeutom i patomorfologom zajmującym się chorobami tarczycy.

Diagnostyka nowotworów układu nerwowego

Zespół: prof. dr hab. n. med. Wiesława Grajkowska, dr n. med. Bartłomiej Grala, dr n. med. Maria Maksymowicz

Diagnostykę histopatologiczną i konsultacyjną nowotworów układu nerwowego prowadzą lekarze specjaliści II stopnia w dziedzinie neuropatologii.  Rocznie diagnozuje się około 1000 przypadków oraz wydaje się około 150 rozpoznań konsultacyjnych. Wysokospecjalistyczna diagnostyka neuropatologiczna bieżącego materiału neurochirurgicznego oraz usługi konsultacyjne prowadzone są  w ścisłej współpracy z Pracownią Mikroskopii Elektronowej Zakładu Patomorfologii Nowotworów w oparciu o nowoczesną bazę aparaturową Zakładu oraz dostępne techniki histologiczne, immunohistochemiczne i molekularne.

Lekarze rezydenci: lek. Justyna Tuziak, dr hab. n. med. Irmina Michałek, prof. Instytutu, lek. Roman Romaniuk, lek. Jędrzej Słowiński, lek. Aldona Matuszczyk, lek. Małgorzata Grobelna, lek. Sofiya Lun, lek. Artur Poduszczak

Lekarze w trakcie specjalizacji / tryb pozarezydencki: dr n. med. Magdalena Misiak-Gałązka, specjalista dermatolog